จังหวัดสระแก้ว มีที่มาจากชื่อสระน้ำโบราณในพื้นที่อำเภอเมืองสระแก้ว ซึ่งมีอยู่ 2 สระ ในสมัยธนบุรี ประมาณ ปี พ.ศ.2523 พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช เมื่อครั้งทรงเป็นสมเด็จเจ้าพระยามหากษัตริย์ศึก เป็นแม่ทัพยกไปตีที่ประเทศเขมร (ราชอาณาจักรกัมพูชา) ได้แวะพักบริเวณสระแก้วทั้งสองแห่งนี้ กองทัพได้อาศัยน้ำจากสระใช้สอย จึงได้ขนานนามสระทั้งสองนี้ว่า ” สระแก้วสระขวัญ” และได้นำน้ำจากสระทั้งสองแห่งนี้ใช้ในการประกอบพิธีถือน้ำพิพัฒน์สัตยา โดยถือว่าเป็นน้ำศักดิ์สิทธิ์สระแก้ว เดิมมีฐานะเป็นตำบล ซึ่งสมัยก่อนได้ตั้งเป็นด่านสำหรับตรวจคนและสินค้าเข้าออก มีข้าราชการตำแหน่งนายกอง ทำหน้าที่เป็นนายด่าน จนถึง ปี พ.ศ.2452 ทางราชการจึงได้ยกฐานะขึ้นเป็นกิ่งอำเภอ ชื่อว่า ” กิ่งอำเภอสระแก้ว ” ขึ้นอยู่ในการปกครองของอำเภอกบินทร์ โดยใช้ชื่อสระน้ำ เป็นชื่อกิ่งอำเภอชื่อว่า ” อำเภอสระแก้ว ” ขึ้นอยู่ในการปกครองของจังหวัดปราจีนบุรี และต่อมาเมื่อวันที่ 1 ธันวาคม 2536 ได้มีพระราชบัญญัติจัดตั้งจังหวัดสระแก้วขึ้น ประกาศในพระราชกิจจานุเบกษา ฉบับพิเศษ เล่มที่ 110 ตอนที่ 125 ลงวันที่ 2 กันยายน 2536 เป็นผล ให้จังหวัดสระแก้วได้เปิดทำการในวันที่ 1 ธันวาคม 2536 โดยเป็นจังหวัดที่ 74 ของประเทศไทย มีเนื้อที่ทั้งหมด 7,219.717 ตารางกิโลเมตร หรือ 4,496,962 ไร่ แบ่งเขตการปกครองออกเป็น 9 อำเภอ 58 ตำบล 731 หมู่บ้าน 1 องค์การบริหารส่วนจังหวัด 15 เทศบาล ( 3 เทศบาลเมือง 12 เทศบาลตำบล ) และ 50 องค์การบริหารส่วนตำบล มีประชากรทั้งสิ้น 548,781 คน และมี 169,829 หลังคาเรือน ด้านทิศตะวันออกของจังหวัดสระแก้วมีอาณาเขตติดต่อกับราชอาณาจักรกัมพูชา เป็นระยะทาง 165 กิโลเมตร ใน 4 อำเภอ คือ อำเภออรัญประเทศ อำเภอคลองหาด อำเภอตาพระยา และอำเภอโคกสูง มีจุดผ่านแดนที่สำคัญ 4 จุด คือจุดผ่านแดนถาวร 1 แห่ง และจุดผ่อนปรนการค้า 3 แห่ง มีตลาดโรงเกลือซึ่งเป็นแหล่งสินค้ามือสองที่ใหญ่ที่สุดในภูมิภาค สามารถสร้างรายได้ให้กับจังหวัดปีละหลายพันล้านบาท
นอกจากนี้ ยังมีแหล่งท่องเที่ยวตามธรรมชาติที่มีชื่อเสียงคือ อุทยานแห่งชาติปางสีดา อุทยานแห่งชาติตาพระยา ซึ่งได้รับการประกาศให้เป็นส่วนหนึ่งของมรดกโลก ละลุ เขื่อนพระปรง ถ้ำเพชรโพธิ์ทอง และน้ำตกเขาตระกรุบ เป็นต้น
ตั้งอยู่ภาคตะวันออกของประเทศไทย ระหว่างละติจูดที่ 13 องศา 14 ลิปดา ถึง 14 องศา 11 ลิปดาเหนือ และลองติจูดที่ 101 องศา 51 ลิปดา 56 ลิปดาตะวันออก มีพรมแดนติดต่อกับประเทศกัมพูชาทางทิศตะวันออกยาวประมาณ 165 กิโลเมตร ห่างจากกรุงเทพมหานครโดยทางรถยนต์ 236 กิโลเมตรพื้นที่ประมาณ 7,195.138 ตารางกิโลเมตร ดังนี้
ทิศเหนือ ติดต่อกับ อำเภอครบุรี จังหวัดนครราชสีมาและอำเภอละหานทราย จังหวัดบุรีรัมย์
ทิศใต้ ติดต่อกับ อำเภอสอยดาว จังหวัดจันทบุรี
ทิศตะวันออก ติดต่อกับ ราชอาณาจักรกัมพูชา
ทิศตะวันตก ติดต่อกับ อำเภอกบินทร์บุรี อำเภอนาดี จังหวัดปราจีนบุรี และอำเภอสนามชัยเขต จังหวัดฉะเชิงเทรา
“เมืองงามชายแดนบูรพาน่าอยู่ ประตูสู่อินโดจีน ถิ่นอุตสาหกรรมการเกษตร เขตท่องเที่ยวเชิงนิเวศ”
ยุทธศาสตร์และกลยุทธ์จังหวัดสระแก้ว มี 6 ประเด็นยุทธศาสตร์ ประกอบด้วย
ยุทธศาสตร์ที่ 1 เมืองงามชายแดน
ยุทธศาสตร์ที่ 2 ประตูสู่อินโดจีน
ยุทธศาสตร์ที่ 3 ถิ่นอุตสาหกรรมการเกษตร
ยุทธศาสตร์ที่ 4 เขตท่องเที่ยวเชิงนิเวศ
ยุทธศาสตร์ที่ 5 การบริหารจัดการ และ
ยุทธศาสตร์ที่ 6 การพัฒนาศักยภาพคน
คำขวัญประจำจังหวัดสระแก้ว
ชายแดนเบื้องบูรพา ป่างามน้ำตกสวย มากด้วยรอยอารยธรรมโบราณ ย่านการค้าไทย – เขมร
ต้นไม้ประจำจังหวัดสระแก้ว ได้แก่ มะขามป้อม
ดอกไม้ประจำจังหวัดสระแก้ว ได้แก่ ดอกแก้ว
จังหวัดสระแก้ว มีโครงการพระราชดำริหลายโครงการ เช่น โครงการพัฒนาที่ราบเชิงเขา จังหวัดสระแก้ว – จังหวัดปราจีนบุรี ตามพระราชดำริของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ตั้งอยู่ในเขตพื้นที่อำเภอเมืองและอำเภอวัฒนานคร โครงการพัฒนาพื้นที่ป่ารอยต่อ 5 จังหวัด ตามพระราชดำริของสมเด็จพระนางเจ้าพระบรมราชินีนาถ โครงการทับทิมสยาม 02 ทับทิมสยาม 03 ทับทิมสยาม 05 และทับทิมสยาม 08 ในพระราชดำริของ สมเด็จพระเจ้าลูกเธอเจ้าฟ้าจุฬาภรณวลัยลักษณ์อัครราชกุมารี ในพื้นที่อำเภอคลองหาด อำเภอตาพระยา และอำเภอโคกสูง และสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ได้ดำรัสให้มีการตั้งโรงเรียนฝึกกระบือขึ้น เรียกว่า “ โรงเรียนกาสรกสิวิทย์ ” ตั้งอยู่ตำบลศาลาลำดวน อำเภอเมืองสระแก้ว นอกจากนั้นมหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรจน์ยังได้จัดตั้ง “โพธิวิชชาลัย” ขึ้นในท้องที่ตำบลหนองหมากฝ้าย อำเภอวัฒนานคร เปิดสอนระดับปริญญาตรีตามแนวทางมหาวิชชาลัยปูทะเลย์ ในพระราชนิพนธ์พระมหาชนก
